1579

Katholiek spotgedicht op Oranje en zijn godsdienstvrede


Uit: J. van Vloten, Nederlandsche geschiedzangen, II, 1864, 252-254.
Oorspronkelijke bron: Politieke Balladen, Refereinen, Liederen, en Spotgedichten der 16e eeuw, van de Maetsch. der Vlaemsche Bibliophilen, Gent, 1847.


Ic zoude wel zot werden in mijn aude daghen,
Om dat ick al de weerelt hoore deerlick claghen
Van den prince van Oraingnen.
Wat reden dat zy hebben, wildic zeer wel vraghen,
Wien hy meshaeght, hy staet wel in mijn behaghen,
Want hy es sonder melaingnen.
Gheen ootmoedigher in dees zyde van de montaingnen;
Niet dan ruste en souct hy, zoo men es anschauwende.
Ontwyfelick groot onghelijck heeft den conynck van Spaingnen
Dat hy zulck eenen goeden prince voor vyandt es hauwende.
Noyt en was hy yemand lastich oft benauwende;
Maer elc moet hem beloven van zijn weldaden.
Oynt voeren zy wel, die op hem zijn betrauwende,
Want 't es voorwaer een prince vul van ghenaden;
Niet gheerne en zoude hy de catholijcke verraden,
Noch 't geestelick onghelijck doen, zoo elck magh weten; -
't Es alsoo waer als den hont de byle heeft gheëten.

Het lant es wel gheluckich, 't en dient niet verzweghen,
Dattet zulc eenen fraeyen gouverneur heeft gecreghen,
Vry van alder malitie.
Niet gheerne en zoude hy de goede willen teghen;
Want hy es gheheel tot rechtveerdicheit gheneghen
En totter justitie,
Doende over de boose stricte punitie,
Principael die kercken ende cloosters pillieren.
Gheensins en wilt hy beletten de sacrificie,
't Es Hembyzens ende Dathenus ydel verzieren;
Al moeten zy daeromme uten lande verlogieren,
't Es wel besteet, zy sijn ten rechte uitgestreken.
Meendy dat hy zau willen in eenigher manieren
De Pacificatie ende zijnen eedt breken?
Neen hy in trauwen, zulcx en heeft noyt niet ghebleken,
Hy en es niet reprochierlick naer alle decreten; -
't Es alzoo waer als den hont de byle heeft gheëten.

Dat men hem wilt wyten dat hy met subtylichede
Allomme wilde inbrynghen Religions-vrede;
't En zijn niet dan actretten.
Hy wasser toe ghedwonghen midts dat 't ghemeente dede,
Het was hem wel leedt dat ghebeurde in eenighe stede;
Maer hy en coust niet beletten;
Heeft hy niet ghestelt catholijck in alle wetten!
Wie can hem berespen in alle zijn affairen?
Niet gheerne en soudhy sijn conscientie besmetten,
Oft t' onrechte yemandts goet begheeren.
Wat noot eyst toch dat hy de schapen zoude scheeren?
Hy heeft goets ghenough behuut aen zin abdesse.
Gheensins hen wilt hy den conynck zijn domeinen weeren,
Maer hout hem te doene alle bystant en adresse
Om dlant te brynghen uut dese zware presse.
My dynckt dat hy hem in alles wel heeft ghequeten;
tEs alzoo waer als den hont de byle heeft gheëten.

Wie heeft den goeden tijt in 't landt broght voor groot en
Dan desen ghenadighen prince alleen? [cleen
Hy en doet cracht noch ghewelt,
tEs al even goeden coop, dat ter merct compt ghemeene.
Die 't niet en ghelooft hevet herte van steene;
Men laet elck onghequelt.
Alle excysen, nieuwe impositiën zijn afghestelt,
En d'aude privilegiën worden gheobserveert;
Hans Van Cuelen en Roeyeken Gheyaert heeft men om cleen ghelt;
Zusterkens en broêrkens laet men onghemolesteert,
De heretijcken hebben 't landt gheabandoneert.
Men weet 'er niet te spreken van eenighe Geusen;
die roomsche kercke ghelijck te vooren floreert,
en de catholijcke en grijpt men niet meer by haren neusen,
Het landt is ghepurgiert van alle malheureusen,
Noyt en heeft Vlaenderen in meerder ruste gheseten;
tEs alsoo waer als den hont de byle heeft gheëten.

Prince. Dat gheen tyrant en es, blijct in de warachticheit;
Gheestelick en weerlick prijst hem met goeder bedachticheit,
Hy es zonder fallacie.
Gheen bloet en souct hy, maer vul alder sachticheit
Schuwende twisten, uproer ende tweedrachticheit,
Ende alle murmuratie.
Zoo haest als hem ghepresenteert was 's conyncx gratie,
Hy heeft se gheaccepteert zeer ootmoedelick;
Hy en staet niet naer eenighe dominatie.
tEs hem ghenouch, dat 't landt mag hwesen voorspoedelick,
Die hem blameeren, zy doen zeer onvroedelick.
Wat hy doet, het es al om een beter ghedaen;
Zijn goetherticheit blijct zeer overvloedelick;
Want zonder hem het landt hadde gheheel verloren gheghaen.
Zeer sterckelick heeft hy jeghen de Guesen ghestaen,
tEs een vroom vorst, veel leghers heeft hy opghesmeten; -
tEs alsoo waer als den hondt de byle heeft gheëten.

Uit: J. van Vloten, Nederlandsche geschiedzangen, II, 252-254.