Cornelis Adriaensz Brouwer
Dordrecht, circa 1521 - Brugge, 14 juli 1581
Biografie
Brouwer, meest bekend als Broeder Cornelis, was een minderbroeder-franciscaan te Dordrecht en daarna te Brugge. Hij vestigde zijn naam met populaire preken in de lijn van de orthodoxe katholieke leer en het Concilie van Trente en tegen elke vorm van hervorming. Verder was Brouwer een veel gezochte biechtvader. Zijn boetepraktijken en het door hem gestichte geheime genootschap van vrome, maagdelijk levende vrouwen leidden tot scherpe kritiek. Tegenstanders schreven twee vaak herdrukte anonieme satirische werken. Deze bezorgden hem in protestantse kringen een blijvende reputatie als verdorven monnik. Het eerste boek met de titel Historie van B. Cornelis Adriaensen van Dordrecht, Minrebroeder binnen die Stadt van Brugghe verscheen in 1569. Het tweede werk, getiteld Het tweede boeck, vande sermoenen des wel vermaerden Predicants B. Cornelis Adriaenssen van Dordrecht etc., volgde in 1578. De laatste heruitgave dateert van 1714. Hij was bovendien het onderwerp van seksueel getinte illustraties, waarvan de bekendste het schilderij door Cornelis Cornelisz van Haarlem uit 1591.
Erik Swart
Literatuur
Willem Frijhoff, 'Cornelis Adriaensz Brouwer', http://www.regionaalarchiefdordrecht.nl/biografisch-woordenboek/cornelis-adriaensz-brouwer/
F.J. Kruitwagen, 'Cornelis, Broer', in: NNBW IV (Leiden 1918) 452-458
A.J. van der Aa, 'Adriaansz, Cornelis', in: BWN I (Haarlem 1852) 89-91
Karel Bostoen, 'Waar kwam de Historie van B. Cornelis (1569) van de pers? Het spoor terug naar plaats van uitgave, boekverkoper en boekdrukker', in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge 151 (2014), 65-111
K.J. Bostoen, 'Broer Cornelis en zijn historie: een politieke satire', Literatuur. Tijdschrift over Nederlandse letterkunde 1 (1984) 254-261. Helaas heeft Karel Bostoen zijn definitieve studie over Broer Cornelis, gebaseerd op veel archiefonderzoek in Brugge niet meer kunnen voltooien.