Bombergen, Anton van

Calvinistisch legerkapitein

Antwerpen, ca. 1532 - † Slag aan de Gete, 20 oktober 1568

Biografie

Anton van Bombergen was de zoon van een gelijknamige rijke textielhandelaar uit Antwerpen. Hij verbleef achtereenvolgens in het gevolg van graaf Lamoraal van Egmond, van de koning van Zweden, van de paltsgraaf en van Hugenootse edellieden, o.a. Condé, in Frankrijk. In 1563 keerde hij in de Nederlanden terug en werd hij ondervraagd omdat hij verdacht werd van verstandhouding met de Nederlandse calvinisten. In 1567 blijkt hij een van de kapiteins te zijn van de troepen die Brederode had samengetrokken in diens stad Vianen. Vermoedelijk ook als handlanger van Brederode verbleef hij in februari 1567 in Antwerpen, waar landvoogdes Margaretha van Parma vergeefs om zijn aanhouding verzocht. Vervolgens stuurde Brederode hem naar s-Hertogenbosch, waar de calvinisten een geduchte en roerige minderheid vormden, om de stad tegen een regeringsleger van de graaf van Megen te beschermen. Bombergen kwam op 16 februari in Den Bosch aan, waar hij ten onrechte beweerde dat hij op last van Oranje, Hoogstraten en Brederode hulp kwam bieden. Met gewapende hulp van de calvinisten dwong Bombergen de magistraat om hem in het bezit van de stad te stellen, om deze vervolgens in staat van oorlog te brengen. 's-Hertogenbosch had zo een bolwerk van de opstandelingen kunnen worden, als hij van verschillende zijden hulp had kunnen krijgen. Nadat Noircarmes de stad Valenciennes op de knieën had gedwongen en het calvinistische leger van Jan van Toulouse een vernietigende nederlaag had geleden bij Oosterweel, koos ook Bombergen eieren voor zijn geld. Op 11 april 1567 verliet hij de stad. Hij vestigde zich in Wezel en tekende aan het eind van 1567 het tweede Eedverbond der Edelen. Tijdens de veldtocht van Willem van Oranje  sneuvelde Bombergen in het gevecht aan de Gete, op 20 oktober 1568.

Anton van der Lem

Literatuur

A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden II, 2 (Haarlem, 1854) 812-813

Biographie Nationale de Belgique: niet opgenomen

Nationaal Biografisch Woordenboek V (Brussel, 1972) 112-114 (W. Brulez)

Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek: niet opgenomen

Nouvelle Biographie Nationale: niet opgenomen

De Loet, 's-Hertogenbosch : 650 jaar stedelijke geschiedenis / Jan van Oudheusden tekst en samenstelling ; Jac. Biemans beeldred. - Zwolle : Waanders ; 's-Hertogenbosch : Stichting 'Huizinghe de Loet', 2008. - 335 p. : ill. ; 32 cm. Met lit. opg., reg. ISBN 978-90-400-8426-3 geb., hierin pp. 148 vlg.

La vie aventureuse d'Antoine van Bomberghen : compagnon de lutte de Guillaume le Taciturne / Georges-H. Dumont. - Anvers : Le Papegay, [1952]. - 144 p., 4 p. pl. ; 19 cm. Met lit. opg.

Correspondance française de Marguerite d’Autriche, duchesse de Parme, avec Philippe II. J.S. Theissen, H.A. Enno van Gelder ed. (3 tom., Utrecht, 1925-1942) I, 294-296, 317, 319, 341, 350.

Edmond Poullet ed., Correspondance du cardinal de Granvelle, 1565-1586 (12 dln., Bruxelles, 1877-1896) II, 322, 323, 367, 379, 434, 656

Documents pour servir à l'histoire des troubles religieux du XVIe siècle dans le Brabant septentrional. - Bruxelles : Decq ; Bois-le-Duc : Muller ; Bruxelles : Henri Samuel, Imprimeur-Éditeur, 1858. - 1 dl. (niet meer verschenen). ; 26 cm I: Bois-le-Duc (1566-1570) / par Prosper Cuypers-van Velthoven. - 1858. - vi, 628 p. : ill., krtn. Hierin Bombergen: 130 vlg, 140, 173 vlg, 195, 199, 212, 270-283, 294-496, 590-610.