Prats, Etienne / Esteban  

Secretaris in de Geheime Raad

Barcelona, 1514 – Catalonië?, na 1577?

Biografie

Esteban Prats was een dienaar van de koning uit Catalonië. Sinds 1533 was hij in dienst van Karel V, eerst in Spanje, daarna in Italië. In 1553 kwam hij als secretaris naar de Nederlanden, eerst verantwoordelijk voor de Spaanse en Italiaanse correspondentie, daarna als secretaris van de Geheime Raad. Tijdens het bewind van Alva maakte deze hem tevens secretaris van de Raad van Beroerten. In die functie was hij o.a. getuige bij de verhoren van Egmond en Hornes. Prats behoorde tot de informanten van Antonio Perez en kardinaal Granvelle, die zijn brieven regelmatig doorzonden aan koning Filips II. Soms schreef hij ook rechtstreeks aan de koning. Prats had van Oranje het verwijt te horen gekregen dat deze zich zwartgemaakt voelde aan het hof, door beweringen als zou hij het katholieke geloof weinig zijn toegedaan. In een brief van 30 juli 1567 deelde Prats mee dat hij al 34 jaar dienst deed en slecht beloond werd, en dat hij als Spanjaard door iedereen werd gehaat. Op 30 november 1572 adviseerde hij de koning dat het gebruiken van geweld geen mogelijkheid was om de strijd te beëindigen, gezien het maritieme overwicht van de rebellen. Regelmatig hekelde hij het wangedrag van de Spaanse troepen in de Nederlanden, en niemand kon het beter weten dan hij – zo schreef hij – omdat hij als jurist met de criminele zaken was belast. Op 14 maart 1574 verzocht hij de koning om een abdij in Catalonië, zijn vaderland, of een regulier inkomen. In maart 1572 was zijn vrouw overleden en nu dacht hij erover voor de geestelijke stand te kiezen. In deze brief noemde hij zich 60 jaar oud, 41 jaar in dienst van keizer en koning, en sinds 21 jaar secretaris in de Nederlanden.
            De nieuwe landvoogd Requesens deed veel zelf af: Morillon berichtte aan Granvelle op 1 juni 1574 dat Requesens meer in zijn eentje schreef dan zijn vier Spaanse secretarissen samen. Van dezen leek Prats aan invloed verloren te hebben, terwijl een van diens bedienden, die een beetje gebocheld was, meer krediet bij Requesens scheen te hebben dan zijn meester. Na het overlijden van Requesens verklaarde Prats tegenover Morillon dat Requesens niets had gedaan tenzij op uitdrukkelijk bevel van de koning en dat de koning Requesens had opgedragen de politiek van Alva voort te zetten. Aan de staatsgreep van september 1576 wist Prats te ontsnappen door zichzelf ‘onzichtbaar’ te maken. Op 26 oktober 1576 meldt Morillon echter dat Prats toch was gevangengenomen, maar geruild tegen zijn oom Tserclaes. Voor de laatste maal fungeert Prats in de gepubliceerde correspondentie van Granvelle in een brief aan deze van Morillon van 22 april 1577. Er is dan sprake van dat de Staten-Generaal hem als buitenlander het land willen wijzen. Vermoedelijk is dit ook gebeurd en is Prats via de Franche-Comté – het scheen dat hij in correspondentie stond met Vergy, de gouverneur van het Vrijgraafschap – en via Italië naar Catalonië teruggekeerd.  

Anton van der Lem

Literatuur

Prats ontbreekt in de Belgische en Nederlandse biografische woordenboeken

Baelde, Collaterale raden, p. 298-299

Louis Prosper Gachard ed., Correspondance de Philippe II sur les affaire des Pays-Bas (5 tom., Bruxelles 1848-1879) I, cxcviii, cc, cciii, 393, 509, 511-514, 526, 528, 558, 623, 643-644, 646; II, 299, 351-352, 662, 685, 736-737; III, 39; V, 419-421.

Edmond Poullet ed., Correspondance du cardinal de Granvelle, 1565-1586 (12 dln., Bruxelles, 1877-1896) I, 45: BCRH, 2e série, t. 1er, p. 135; Nobiliaire des Pays-Bas; II, 51, 261, 406; III, 5, 78, 96, 125, 181; IV, 459, 520 > Copia de una carta original del secretario Estevan Prats, sobre los medios de que S.M. deberia valerse para atajor la religion des los Paises Bajos, in: Lafuente, Historia de España, t. XIII, p. 539; en op pag. 545: Segun dos advertimiendos sobra cosas de Flandes, dados por don Frances Alava; V, 35, 103, 360, 363, 367; VI, 32, 122, 146, 205;