Godts Berch is vruchtbaer
Devies van de gereformeerde gemeente van Bergen op Zoom sinds ca. 1600, ook voorkomend in het zegel van de gemeente. Met dit devies, gebaseerd op de tekst van psalm 68, werd de eigen stad vergeleken met de berg Sion, de tempelberg in Jeruzalem die God zelf tot zijn woonplaats had gekozen.
Twee vergrote replica’s van het gemeentezegel bevinden zich
thans nog op de deuren van de Grote Kerk, die toegang geven tot het
torenportaal. De spreuk verwijst naar de onjuiste vertaling van psalm 68 in de
Deux-Aes-bijbel (1562). De Statenbijbel (1637) heeft in psalm 68 vers 16
niet ‘vruchtbaar’ maar ‘bultig’. De bloemen symboliseren de vruchtbaarheid en
de drietoppige berg is ontleend aan het stadswapen van Bergen op Zoom. De spreuk
kwam ook voor als randschrift om het stadswapen, op het in 1595 volgens besluit
van de magistraat van Bergen op Zoom voorgeschreven loden zegeltje, dat moest
dienen als bewijs van echtheid voor in de stad vervaardigde lakens.
Willem van Ham
Literatuur
Geloof kan bergen verzetten : reformatie en katholieke herleving te Bergen op Zoom, 1577-1795 / Charles de Mooij. - Hilversum : Verloren,
1998, p. 9.
W.A. van Ham, ‘De
symbolen van Bergen op Zoom’ De Brabantse Leeuw 36 (1987) nr. 4, 223‑260.
Ook als afzonderlijke overdruk: De symbolen van Bergen op Zoom. 's‑Hertogenbosch
1987.
W.A. van Ham, ‘De
symbolen van stad en land van Bergen op Zoom', De Nederlandsche Leeuw 85
(1968) 178‑189.