Je maintiendrai

 

Frans. Vertaling: Ik zal handhaven

In 1544 erfde de jonge graaf Willem van Nassau de bezittingen van zijn achterneef René van Chalons, waaronder het prinsdom Oranje. Het geslacht Chalons voerde als wapenspreuk: `Je maintiendrai Chalons'. Prins Willem van Oranje, zoals hij zich na de erfenis mocht noemen, nam dit devies over, maar verving Chalons door Nassau: `Je maintiendrai Nassau'. Dat wil zoveel zeggen als: ik zal mijn huis Nassau handhaven, ik zal opkomen voor de rechten van mijn geslacht. Op verschillende afbeeldingen van de prins is dit devies ook vermeld.

Herhaaldelijk gebruikte Oranje het devies in een ruimere betekenis. Zo schreef hij in een brief uit 1562:

Je maintiendrai la vertu et noblesse
Je maintiendrai de mon nom la haultesse
Je maintiendrai l'honneur, la foy, la loi
De Dieu, du Roy, de mes amis et moy

Ik zal handhaven de deugd en adeldom
Ik zal handhaven de hoogheid van mijn naam
Ik zal handhaven de eer, het geloof en de wet van God, van de Koning, van mijn vrienden en mij.

Het slot van de Apologie van prins Willem van Oranje eindigt eveneens met deze spreuk. In later jaren liet hij het `Nassau' helemaal weg, en werd de spreuk eenvoudig `Je maintiendrai'. De nakomelingen van de prins hielden deze spreuk ook, ook als ze zelf een eigen wapenspreuk voerden. De geschutgieterij van de Staten van Holland goot sinds 1590 per jaar 24 bronzen kanonnen, voorzien van dezelfde spreuk. Sinds 1813 is het de wapenspreuk van Nederland en komt het dus overal voor waar het rijkswapen is afgebeeld, of het nu op briefpapier is of op de rijkspontveren over het Noordzeekanaal.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog publiceerde L. de Jong in ballingschap in Londen vier delen over de nazi-tirannie in Nederland onder de titel Je maintiendrai (4 dln., Londen: The Netherland Publishing Company, 1941-1944).