Ministère espagnol
Frans. Vertaling: Spaans ministerie.
De Belgische historicus J. Lefèvre gebruikte de term ministère espagnol
om er de medewerkers en adviseurs van de aartshertogen en later van de
gouverneurs-generaal mee aan te duiden: een beperkte groep met een wisselende
samenstelling, waarvan onder meer de Spaanse ambassadeur in de Zuidelijke
Nederlanden, de hoogste legerofficieren, de secretaris van State en Oorlog, en
de biechtvader van de landvoogd(es) deel uitmaakten. Het epitheton espagnol
is echter misleidend, omdat deze ministres (in de toenmalige context de
algemeen gangbare term) niet allemaal Spanjaarden waren. Opperbevelhebber
Spínola was een Genuees, de latere gouverneur-generaal don Francisco de Melo
(1641-1644) een Portugees, en Pieter Roose, de hoofd-voorzitter van de Geheime
Raad en intimus van Filips IV en Olivares, was een Zuid-Nederlander. De
recruteringsbasis van deze machtselite was bijgevolg niet beperkt tot het
koninkrijk Castilië. De imported elite - symbool van het afhankelijk
karakter van de Zuidelijke Nederlanden - kwam uit alle hoeken van de monarchie,
maar er werd ook gezocht naar lokale ankerpunten. Eén kenmerk hadden de leden
van dit ministère gemeen: ze genoten allen, althans op het ogenblik van
hun benoeming, het absolute vertrouwen van vorst en eerste minister. Hun
opdracht bestond erin de landvoogd in Brussel te adviseren en Madrid over tal
van zaken in te lichten - vandaar ook de drukke persoonlijke correspondentie van
deze ministres met het hof en vice versa - en in het geval er tussen
vorst en landvoogd een belangrijk meningsverschil zou rijzen, moesten ze deze
laatste ook op het juiste spoor houden.
René Vermeir, Gent
Literatuur
In staat van oorlog : Filips IV en de Zuidelijke Nederlanden, 1629-1648 / René Vermeir. - Maastricht : Shaker Publishing, 2001. - XXIX, 341 p. : ill. ; 24 cm.
Oorspr. verschenen als proefschrift Universiteit Gent 1998. - Met index, lit.
opg. ISBN 90-423-0149-X, p. 7, n. 15.
A.M. Rao, S. Supphellen, `Power elites and dependent territories', in: Power elites and state building / ed. by Wolfgang Reinhard. - Oxford [etc.] : Clarendon Press, 1996. - XV, 316 p. ; 24 cm.
Met lit. opg. en index. ISBN 0-19-820547-3, pp. 79-99.
J. Lefèvre, Le Ministère Espagnol de l'Archiduc Albert, in: Bulletin
de l'Académie Royale d'Archéologie de Belgique (1924), pp. 202-204